Idealiter heb je meerdere slaapmatten, eentje voor de zomer bij temperaturen ruim boven het vriespunt. En een warmere slaapmat om tijdens koudere perioden te gebruiken en zelfs in de winter mee op pad te kunnen. Nadeel hiervan is dat je twee, prijzige, slaapmatten moet kiezen. En dat je van tevoren moet inschatten hoe koud het gaat worden. Dat werkt prima bij een korte trip, maar minder goed als je maanden op pad gaat door wisselende klimaten. De dubbele aanschaf en de keuzestress zijn op te lossen door het aanschaffen van een allround slaapmat die je het hele jaar door kunt gebruiken. Nadeel is dat warmere matten ook groter en zwaarder zijn dan hun minder warme variant.
Eerst een stuk achtergrond over de isolerende eigenschappen van slaapmatten. Hierin zit namelijk het verschil in gewicht en volume.
Isolatie
Je verliest op verschillende manieren warmte. Je hebt geleiding, stroming en straling. Een slaapmat, maar ook een slaapzak, moet deze drie vormen van warmteverlies zoveel mogelijk beperken.
Geleiding / conductie
Lucht, nylon, polyester en dons zijn de meest voorkomende stoffen in slaapmatten en slaapzakken. Nu is de warmtegeleiding van al deze stoffen zeer laag en geen belangrijke factor in de isolatie van je slaapzak of slaapmat. Metaal bijvoorbeeld is een zeer goede warmtegeleider. Daarom voelt die rits in je slaapzak ook zo koud aan.
Stroming / convectie
Warmte kan ook verloren gaan doordat de lucht gaat stromen. De warme lucht komt weer in aanraking met bijvoorbeeld de koude vloer, koelt af en stroomt weer naar je warme lichaam, waar het warmte opneemt en jij afkoelt. Stromingswarmte kun je voorkomen door de luchtkamer in de slaapmat op te delen in kleinere kamers. Een vulling van dons of kunstvezel doet dit in extrema. De lucht kan nauwelijks bewegen en er is dan ook nauwelijks verlies meer door warmte stroming
Straling / radiatie
Het warme deel van je slaapmat straalt ook warmte uit. Vergelijk dit met warmte van het kampvuur dat je op geruime afstand nog kunt voelen. Verlies door straling wordt voorkomen door materialen te gebruiken die minder warmte uitstralen of opnemen. Zwarte oppervlakken worden veel sneller warm in de zon. Dit werkt ook anders om donkere oppervlakken stralen veel meer warmte uit. Door de slaapmat te maken van materialen die weinig warmte uitstralen of juist goed reflecteren (terug naar je lichaam) verlies je minder warmte voor straling. De vulling die hierboven al de stromingswarmte beperkt voorkomt ook verlies door straling.
Warmte verlies voorkomen.
Warmteverlies kan dus op twee manieren voorkomen worden. Door het aanbrengen van een vulling of door het aanbrengen van warmte reflecterende lagen in de slaapmat.
Een vulling van dons of een synthetische vezel is zeer efficiënt. Nadeel is het grotere volume en gewicht
Een slaapmat met membranen blijft zeer compact, gewicht en pakmaat nemen wel toe maar niet zoveel als bij een slaapmat met een vulling. Nadeel is deze sommige van deze membranen geluid maken als je beweegt op je slaapzak.
Kiezen van de juiste isolatie voor je allround slaapmat
De isolerende waarde van je slaapmat wordt uitgedrukt in de R-Waarde. Hoe hoger dit getal hoe beter de isolatie. Als je dus op zoek bent naar een allround slaapmat moet je je als eerste afvragen wat je onder allround verstaat. Ga je alleen in de zomer en in de herfst en voorjaar bij niet al te lage temperaturen op pad dan heb je aan een slaapmat met een R-Waarde ergens tussen en 2 en 3 genoeg. Gaat jouw allround verder tot in de winter bij lichte en matige vorst dan moet je kijken naar een slaapmat met een R-Waarde van 4 á 5. Ga je nog meer extreem op pad bij strenge vorst dan heb je het niet meer echt over allround. Een slaapmat met een R-waarde van 4 is ongeveer geschikt voor een omgevingstemperatuur van -10 graden Celsius. Elk half punt geeft een 4 graden lagere temperatuur. Dus een R-waarde van 5 komt uit op -18 graden Celsius. Vrouwen en koude slapers verhogen de indicatie-temperatuur met 8 graden. Of om hetzelfde comfort te krijgen als mannen moeten ze een slaapmat kiezen die 1 punt warmer is.
Een aantal slaapmatten hebben een redelijke balans tussen de factor isolatie en hun gewicht en volume. Deze komen in aanmerking van allround gebruik. Welke slaapmat het meest geschikt is voor jou is een persoonlijke keuze. In onderstaan overzicht zijn de medium of regular modellen, waar mogelijk in de mummy uitvoering, met elkaar vergeleken.
Dikte van de slaapmat
De dikte van de slaapmat heeft niet direct invloed op de isolatiewaarde. Wel slaapt een dikke slaapmat lekkerder, zeker als je een zijslaper bent.
Selectie beste allround slaapmatten
| R | Gewicht | Pakmaat | |
|---|---|---|---|
| Exped Ultra 5R | 4,8 | 575 | 31 x 13 |
| Therm A Rest NeoAir XLite NXT | 4,5 | 355 | 23 x 10 |
| Nemo Tensor Insulated | 4,2 | 505 | 20 x 8 |
| Sea To Summit Comfort Plus Insulated | 4,0 | 845 | 24 x 14,5 |
| Mountain Equipment Aerostat Synthetic 7.0 | 4,0 | 665 | 26 x 10.5 |
De beste allround slaapmat (gewicht)
De vernieuwde Therm A Rest NeoAir XLite NXT is misschien wel de beste allround slaapmat die je kunt vinden. De verhouding tussen gewicht en isolatie is bijna niet te verslaan.
De zomerslaapmat van Therm-a-rest is de NeoAir UberLite met een R-waarde van 2,3 en een gewicht van slechts 250 gram
Wil je het nog iets warmer dan heeft Therm-a-Rest de NeoAir Xtherm met een R-waarde van 6,9 bij een gewicht van nog steeds maar 516 gram.
De beste allround slaapmat (pakmaat)
Is een compacte pakmaat belangrijker dan het gewicht dan is de Nemo Tensor Insulated een goede keuze.Deze slaapmat is voor de grotere maten niet in de mummy vorm beschikbaar zodat het gewichtsverschil daar groter wordt.
De zomeruitvoering van Nemo is de Tensor met een R-waarde van 2,5 en een gewicht van 470 gram. Nemo heeft geen slaapmat die significant warmer is, de alpine komt op 4,8.
Goedkoop opwaarderen van je zomermat.
De goedkoopste oplossing om van je zomerslaapmat een winterslaapmat te maken is een extra slaapmat van gesloten schuim. Deze maten hebben een R-waarde van rond de 2 punten. Deze waarde kun je optellen bij de R-waarde van je luchtbed.
Slaapmatten van gesloten schuim zijn nagenoeg onverwoestbaar en goedkoop. Ze hebben wel een forse pakmaat.
- Therm A Rest Z Lite Sol
- Nemo Switchback
- Decathlon Trek 100
- Exped Flexmat Plus
